Wandelen tussen contrastrijke selectie kunst in Antwerps provinciehuis

In het provinciehuis opende Tussen Licht en Donker. Centraal in deze collectiepresentatie staat ‘Venice Lightbox (Santa Maria del Salute)’, een uitzonderlijk werk van David Claerbout dat slechts zelden het daglicht ziet. “Daarrond is binnen de contouren van het ‘raamkunstwerk’ Every Collection Hides Another Collection een contrastrijke expo opgebouwd waarbij licht en donker zich met elkaar meten.”

In het provinciehuis kan je de komende maanden wandelen van licht naar donker, van oost naar west, van dag naar nacht. De expo Tussen Licht en Donker toont een 80-tal kunstobjecten uit de collectie van de provincie Antwerpen. Sommige werken gaan voluit voor het licht. Andere hullen zich in duister. Zon tegenover maan. 

“Het is boeiend om te verkennen hoe de kunst, die elke waarheid tracht te ontkrachten, omgaat met de tegenstelling tussen zwart en wit. In een samenleving waarin alles als zwart-wit wordt gepresenteerd, kan kunst een middel zijn om die vereenvoudiging te doorbreken. Het is fascinerend in de expo te ontdekken hoe kunstenaars daarom creatief omgaan met de beperking van zwart-wit, zowel letterlijk als in de ideeën die ze verkennen”, aldus gedeputeerde Luk Lemmens.

Dat contrast zie je ook in het gebouw zelf. Schuine witte muren en twee rechte kernen uit zwart zichtbeton, die pas opvallen wanneer je het gebouw betreedt. De meeste kunst hang hier niet aan de muren, maar in de open ruimte tussen vijftig houten palen. Every Collection Hides Another Collection, de doorwaadbare kunstinstallatie die Nico Dockx maakte in opdracht van de provincie Antwerpen, is al aan haar 9e thematentoonstelling toe. 

Het monumentale wandtapijt ‘Day and Night’ van Julien Van Vlasselaer, ooit ontworpen voor het vorige provinciehuis, vormt de achtergrond.

‘Venice Lightbox’ van David Claerbout

Een bijzondere kijkervaring is weggelegd voor het centraal opgestelde werk, ‘Santa Maria del Salute’. David Claerbout maakte het in de reeks ‘Venice Lightboxes’, die bestaat uit vier zichten op de Dogestad. Een bijna zwarte foto wordt getoond op een lichtbak in een volledige donkere ruimte. Het werk, aangekocht in 2001, wordt uitzonderlijk getoond, passend gepresenteerd in een donkere ruimte. De kunstinstallatie werd voor de gelegenheid grondig omgebouwd.

‘Kabinet’ van Sofie Muller in ander daglicht

Het fascinerende ‘Kabinet’ van Sofie Muller, gewoonlijk opgesteld in de onthaalzone, maakt nu een verdieping hoger deel uit van de expo. In het werk brandt permanent een oude mijnwerkerslamp, die de hoop symboliseert in tijden van duisternis. De installatie kwam tot stand op vraag van het Antwerpse Vertrouwenscentrum voor Kindermishandeling en werd aangekocht door de provincie. Het kabinet omvat verschillende objecten uit het oeuvre van de kunstenaar, onder meer een albasten hoofd van een kind met afgedekte ogen. Een pendant van dit hoofd – ditmaal van een glimlachend kind – hangt in de ontvangstruimte van het Vertrouwenscentrum.

Bruikleen ‘Night by Day’ van Sarah De Wilde

Een werk van Sarah De Wilde vormt een opvallende bijdrage. ‘Night by Day’ – dat bestaat uit twee lichtbakken – wordt tijdelijk in bruikleen gegeven door de kunstenaar. In 2015 was De Wilde één van de zeven kunstenaars die bijdroegen aan de gezamenlijke kunstintegratie op de buitenzijde van een funderingsmuur van het (toen nog te bouwen) provinciehuis. Haar bijdrage was een fotoprint met eenzelfde motief als op de lichtbakken. Het werk was slechts enkele weken zichtbaar voor het publiek en verdween toen, samen met de funderingsmuur, onder de grond. Het vormt dus letterlijk mee het fundament van dit gebouw en het leeft voort in de werking rond de kunstcollectie. 

Verder is er werk te zien van onder meer Mark Swysen, Jef Verheyen, Henri van Straten, Stefan Annerel, Sam Dillemans, Chantal Chapelle, Jan van der Loo, Jan Dries, Goedele Peeters, Leon De Smet, Jan Vaerten, Leo Reijnders, Mark Verstockt, Narcisse Tordoir, Michel Seuphor, Frie J. Jacobs, Paul Ausloos, Filip Francis, Gustave De Smet, Jack Godderis, Frans Masereel, Frank Maieu, Fred Bervoets, Luc Tuymans, Pol Mara, Paul Van Hoeydonck, André Goezu, Jan Fabre, Gaspard De Wit en Hugo Heyens.

Tussen Licht en Donker is de 9e interventie in Every Collection Hides Another Collection, de kunstinstallatie in het provinciehuis, naar een ontwerp van Nico Dockx.

De expo Tussen Licht en Donker kan je gratis bezoeken op werkdagen, nog tot en met 14 maart 2025.

Over de provinciale kunstcollectie

De provinciale kunstcollectie ontstond aan het begin van de jaren 70 van de vorige eeuw. Om gangen, kantoren en vergaderzalen van het vorige provinciehuis te verfraaien, kocht de provincie kunst uit de provincie aan. De collectie biedt een overzicht van Antwerpse schilderijen, tekeningen en beelden sinds het midden van de negentiende eeuw. Oudere meesters zowel als hedendaagse kunstenaars zijn vertegenwoordigd. Sinds 2022 worden werken uit de kunstcollectie via wisselende opstellingen getoond in de publieke ruimte van het provinciehuis. Tussen Licht en Donker is al de 9de thematentoonstelling in de kunstinstallatie, naar een ontwerp van Nico Dockx.

 Willy Ysewijn, journalist NNieuws